Με τον όρο “Μεταβολική Συμφόρηση” ή “Μεταβολική Ακαμψία” αναφερόμαστε στην μειωμένη ικανότητα του οργανισμού να ανταποκρίνεται ή να προσαρμόζεται άμεσα στις μεταβολικές απαιτήσεις (σίτιση, νηστεία) και στις επικρατούσες συνθήκες (άσκηση, περιβαλλοντικές διακυμάνσεις), με σκοπό την διατήρηση της ενεργειακής ομοιόστασης. Οι περισσότεροι από εμάς θα έχουμε παρατηρήσει κάποια στιγμή στη ζωή μας πιθανώς κάποια απότομη αύξηση βάρους, μείωση ενέργειας μέσα στην μέρα ή αυξημένη τάση για γλυκό και υδατάνθρακα. Όλα τα παραπάνω είναι τα πρώιμα εμφανή σημάδια της Μεταβολικής Ακαμψίας, παράλληλα με την αύξηση της κυτταρικής φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες (μειωμένη κυτταρική λειτουργία). Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, διότι αν αφήσουμε την Μεταβολική Ακαμψία να εξελιχθεί, τότε οδηγούμαστε στη αντίσταση της ινσουλίνης και καταλήγουμε στις μη μεταδοτικές νόσους (ΜΜΝ) όπως το μεταβολικό σύνδρομο, ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις, οι νευροεκφυλιστικές διαταραχές και οι κακοήθειες. (1, 2)

Για να καταλάβουμε με απλά λόγια πως δουλεύει ο μεταβολισμός και τι εννοούμε με τον όρο Μεταβολική Ακαμψία, θα χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα ενός υβριδικού αυτοκινήτου. Οι πηγές ενέργειας ενός υβριδικού αυτοκινήτου προέρχονται από την μπαταρία και από τον κινητήρα. Αναλόγως την ταχύτητα ή και την επιτάχυνση του οχήματος αυτές οι δύο πηγές ενέργειας αλληλεπιδρούν ώστε να δώσουν την μέγιστη απόδοση. Σκεφτείτε λοιπόν, είτε η μπαταρία, είτε ο κινητήρας να υπολειτουργεί, πόσο μειωμένη απόδοση θα έχει το όχημα και τι φθορές θα προκαλέσει όλο αυτό. Έτσι λοιπόν και ο μεταβολισμός του ανθρώπου χρειάζεται τις δύο κύριες πηγές ενέργειας (λίπος και υδατάνθρακα) να βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση ώστε να υπάρξει η μέγιστη Κυτταρική Υγεία και Ισορροπία του οργανισμού. (3)

Η συνηθέστερη ερώτηση που ακούμε από τους πελάτες που επισκέπτονται για πρώτη φορά το κέντρο μας είναι, γιατί ενώ τρεφόμαστε με αρκετά φρούτα ή λαχανικά, μειώνουμε αρκετά τις θερμίδες ή την ποσότητα του υδατάνθρακα, τρώμε λίγα γεύματα μέσα στη μέρα και γυμναζόμαστε έντονα και σχεδόν κάθε μέρα, να μην χάνουμε βάρος ή πόντους, ενώ αντιθέτως να παχαίνουμε. Η απάντηση στην ερώτηση αύτη είναι απλή. Πάρτε παράδειγμα δύο ανθρώπους με το ίδιο ακριβώς πρόβλημα υγείας, όπου ο ένας παίρνει μια συγκεκριμένη φαρμακευτική ουσία σε μία συγκεκριμένη συχνότητα τη μέρα και ο άλλος παίρνει άλλη φαρμακευτική ουσία με διαφορετική συχνότητα τη μέρα. Αυτό συμβαίνει διότι η κάθε φαρμακευτική ουσία έχει διαφορετική δράση και αποτελεσματικότητα ανάλογα τον οργανισμό. Το ίδιο ακριβώς ισχύει με την διατροφή και την άσκηση. Γι’ αυτό τον λόγο τα προγράμματα που δημιουργούμε είναι απολύτως εξατομικευμένα, αναλόγως τον βαθμό της Μεταβολική Ευελιξίας και της Κυτταρικής Λειτουργίας του κάθε οργανισμού. Έτσι, συνίσταται διαφορετική διατροφική υποστήριξη σε επίπεδο ποσότητας, αναλογίας μακροθρεπτικών (λίπους, υδατάνθρακα και πρωτεΐνης) και μικροθρεπτικών (βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων) καθώς και συχνότητας γευμάτων. Παράλληλα, συνίσταται διαφορετική σωματική δραστηριότητα σε επίπεδο τύπου (αερόβια, αναερόβια), διάρκειας και εβδομαδιαίας συχνότητας. Οι κύριοι παράγοντες λοιπόν που οδηγούν τον οργανισμό στην Μεταβολική Ακαμψία, είναι η διατροφή και η άσκηση. Επιπλέον, η έλλειψη ύπνου, το άγχος και το στρες, η ρύπανση του περιβάλλοντος, η γήρανση και οι κληρονομικοί παράγοντες επηρεάζουν αρνητικά την Κυτταρική και Μεταβολική Υγεία. Αναφορικά με την κληρονομικότητα, μία μελέτη έδειξε πως άτομα με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2, έχοντας την ίδια σύσταση σώματος και τις ίδιες αιματολογικές εξετάσεις συγκριτικά με άτομα χωρίς ιστορικό διαβήτη τύπου 2, εμφάνισαν Μεταβολική Ακαμψία (4). Αυτό υποδηλώνει τη διαγνωστική σημαντικότητα της εξέτασης της Μεταβολικής Ευελιξίας, τόσο σε επίπεδο θεραπείας όσο και πρόληψης, καθώς εντοπίζει το πρόβλημα προτού εμφανιστεί στο βάρος ή στη σωματική σύσταση και στις αιματολογικές εξετάσεις. Στο Κέντρο της Lipolysis, το εξειδικευμένο προσωπικό υγείας (διατροφολόγοι, εργοφυσιολόγοι και ιατροί) προσφέρει αυτήν την υπηρεσία με σκοπό την έγκυρη διάγνωση και υποστήριξη στο γενικό και κλινικό πληθυσμό, καθώς και σε αθλητές όλων των αθλημάτων και επιπέδων.

Goodpaster, B. H., & Sparks, L. M. (2017). Metabolic Flexibility in Health and Disease. Cell Metabolism, 25(5), 1027–1036. doi:10.1016/j.cmet.2017.04.015

Smith, R. L., Soeters, M. R., Wüst, R. C. I., & Houtkooper, R. H. (2018). Metabolic Flexibility as an Adaptation to Energy Resources and Requirements in Health and Disease. Endocrine Reviews, 39(4), 489–517. doi:10.1210/er.2017-00211

Griffin, T. M., Humphries, K. M., Kinter, M., Lim, H.-Y., & Szweda, L. I. (2016). Nutrient sensing and utilization: Getting to the heart of metabolic flexibility. Biochimie, 124, 74–83. doi:10.1016/j.biochi.2015.10.013

Heilbronn, L. K., Gregersen, S., Shirkhedkar, D., Hu, D., & Campbell, L. V. (2007). Impaired Fat Oxidation After a Single High-Fat Meal in Insulin-Sensitive Nondiabetic Individuals With a Family History of Type 2 Diabetes. Diabetes, 56(8), 2046–2053. doi:10.2337/db06-1687

Νικόλαος Αναστασόπουλος

Κλινικός Εργοφυσιολόγος- Συνεργάτης του Lipolysis