Κατώφλια

 

Τα τελευταία χρόνια οι αθλητικοί επιστήμονες προσπαθούν να εξετάσουν το μεταβολισμό της άσκησης, την αθλητική απόδοση και τη σχέση γαλακτικού οξέος και έντασης. Γι αυτό το λόγο έχουν δημιουργήσει τα λεγόμενα «κατώφλια», τα πιο σημαντικά είναι:

Το αερόβιο κατώφλι, που ορίζεται ως η ένταση της άσκησης όπου το μυϊκό σύστημα λειτουργεί με τη χρήση οξυγόνου (με κύρια πηγή ενέργειας το λίπος) ή η ένταση της άσκησης που αντιστοιχεί σε συγκέντρωση γαλακτικού οξέος στο αίμα μέχρι 2,5 mmol/L.

Το αναερόβιο κατώφλι, που ορίζεται ως η ένταση της άσκησης που αντιστοιχεί στην απότομη αύξηση της συγκέντρωσης γαλακτικού οξέος στο αίμα (πάνω από 4 mmol/L) και η κύρια πηγή ενέργειας είναι οι υδατάνθρακες.

Πολλές φορές συναντάμε και τον όρο: έναρξη συσσώρευσης γαλακτικού οξέος στο αίμα, που ορίζεται ως η ένταση της άσκησης που αντιστοιχεί σε συγκέντρωση γαλακτικού οξέος στο αίμα 4 mmol/L.

Τέλος, υπάρχει και το ατομικό αναερόβιο κατώφλι, που ορίζεται ως η μέγιστη ένταση άσκησης που μπορεί να διατηρηθεί για κάποια ώρα (συνήθως 20-30 λεπτά), χωρίς συνεχή αύξηση της συγκέντρωσης του γαλακτικού οξέος στο αίμα.

Όλα τα παραπάνω βέβαια πολλές φορές σημαίνουν το ίδιο πράμα και έχουν περιορισμένη φυσιολογική σημασία, καθώς στην πραγματικότητα δεν υπάρχει απόλυτη μεταπήδηση από τον ένα μηχανισμό παραγωγής ενέργειας (αερόβιος) στον άλλο (αναερόβιο), ούτε και στη μυϊκή λειτουργία. Για παράδειγμα, το αναερόβιο κατώφλι, που οι περισσότεροι το αντιλαμβάνονται ως το σημείο μετάβασης από τον αερόβιο στον αναερόβιο μεταβολισμό, ουσιαστικά δεν συμβαίνει ακριβώς αυτό, αφού δεν υπάρχει αποκλειστικά αερόβια ή αναερόβια μυϊκή λειτουργία. Ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας παράγεται γαλακτικό οξύ στους μύες, έστω και με μικρή ταχύτητα, ενώ και στην έντονη άσκηση που παρατηρούνται μεγάλες συγκεντρώσεις γαλακτικού οξέος στους μύες και στο αίμα, απαιτείται τεράστια κατανάλωση οξυγόνου με σκοπό τη στήριξη της αερόβιας ανασύνθεσης ATP.

Σίγουρα βέβαια η χρήση «κατωφλιών» δεν είναι άχρηστη. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της αερόβιας ικανότητας και την δημιουργία προπονητικών προγραμμάτων και ειδικότερα το σημείο συγκέντρωσης του γαλακτικού οξέος στο αίμα στα επίπεδα των 4 mmol/L μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως σημείο αναφοράς.

Πηγές: Κλεισούρας Β. Εργοφυσιολογία. Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 2004. Mougios V. Exercise Biochemistry. Human Kinetics, 2006.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΠΑΝΟΣ [25/02/2012]